Monica Maat

Geplaatst 20 juli 2016 

Wat is KUNSTNAARSCHAP?

Op zoek naar de schilder John Konijn die momenteel exposeert in het stadhuis van Lelystad kwam ik een brief van hem tegen m.b.t. wat ik even noem: "Het Kunstenaarschap" [wat je ook maar onder dat woord verstaat, dat is een andere discussie] in de STAALKAARTKUNSTENKRANT, een uitgave van Stadsgalerij Gemeente Amersfoort. 

In zijn brief vind ik één en ander verwoord, waar ik het mee eens ben en waar ik eveneens  tegenaan loop. Vandaar dit bericht.

Boven: Foto van werk van John Konijn momenteel te bezichtigen in het Stadhuis van Lelystad. [Expositie georganiseerd door Kunstuitleen Lelystad, onder de noemer: 'Vakantie is waar je hart is'.]

Biografie John Konijn
1979, geboren in Purmerend
Woont en werkt in Amersfoort

Opleidingen
– Hogeschool van de Kunsten Utrecht
– Richting autonoom beeldende kunst
– Diploma juni 2001

– Hogeschool van de Kunsten Amsterdam
– 1e graads lerarenopleiding
– Diploma juni 2000

Docentschap
– Gooise academie voor beeldende kunsten, sinds 2004

Onderstaand een antwoord van John Konijn aan Anders Wolhar te lezen in de STAALKAARTKUNSTENKRANT van Amersfoort.

Beste Anders,

Een antwoord liet op zich wachten omdat ik naarstig op zoek ben naar een nieuw atelier. De gigantische verworvenheden van deze maatschappij hebben er namelijk toe geleid dat het erg moeilijk is om een betaalbaar stukje wereld (wat vierkante meters met een paar muren) te verkrijgen. Toch jammer, wanneer je bedenkt dat de helft van deze prachtige stad leegstaat.

Ik heb enige tijd nagedacht over de volgende zin in jouw stukje; “wij kunstenaars maken onze shit sowieso over de rug van de verworvenheden van onze westerse maatschappij.” Geen idee wat je er mee bedoeld, al impliceert het een tendens die ik bij velen bespeur, namelijk dat we het kunstenaarschap moeten beschouwen als een voorrecht. Misschien ben jij 1 van de vele Nederlanders die van mening is dat wij al blij moeten zijn dat we überhaupt mogen schilderen (of whatever wat voor creatieve uiting.) Ik zal je wat verklappen, Anders; ik ben daar helemaal niet blij mee! Ik zie het kunstenaarschap als een recht, en niet als een voorrecht. Het uiten van creativiteit en passies zie ik als een noodzaak en ben zelfs overtuigd dat wij met een verruiming van de mogelijkheden in deze een (nog) mooier land zouden kunnen creëren. Jawel, kunst zie ik als een vorm om meer plezier, tevredenheid en geluk uit het leven te halen. Buiten dat is kunst van alle tijden, en al helemaal geen uitvinding van onze ‘westerse maatschappij’. Sterker, er zijn vele tijden geweest dat de kunstenaar als een volwaardig lid van de maatschappij werd gezien, en veelal meer dan dat. Nu is de mogelijkheid om tot de kern van het universum te komen (of zoiets) wat mij betreft geen reden om de kunstenaar als een goddelijk wezen te zien, maar als een uitvreter gaat mij wat te ver. Het lijkt erop dat jij de kunstenaar ziet als een uitzuiger, precies zoals een deel van de overheid en media ons wil doen laten geloven. Geen idee wat jij allemaal voor stouts uithaalt, maar ik verdien mijn geld zelf en draag ‘gewoon’ mijn steentje bij aan al die fantastische verworvenheden waar jij zoveel waarde aan schijnt te hechten. (Ik ben daar nog niet zo zeker van, maar dat is weer een andere discussie.)

Om onduidelijke redenen haal je de verkoop van mijn werk aan. Ik maak mij geen financiële zorgen, dank voor je bezorgdheid. (Ik denk eerlijk gezegd dat de gemiddelde miljonair meer financiële zorgen heeft dan ik, maar dat terzijde.) Mijn betoog handelde helemaal niet over de verkoop van kunst. Waar het mij vooral om gaat is dat de geldstromen, voornamelijk binnen de gemeentes, op een nogal scheve manier worden ingezet. Er wordt met miljoenen over de balk gesmeten (mag je niet zeggen!) maar voor kunst, en met name kunstenmakers, is er nauwelijks meer dan wat materiaalkosten. Anders, ik zou er pagina’s aan kunnen weiden wat mij frappeert aan de bevreemdende gang van zaken binnen de kunstwereld. Slechts 1 voorbeeld is die overdadigheid in de drank en de hapjes die overal schering en inslag is, waar onderwijl wordt verkondigd dat er geen geld is voor diegene die een project artistiek begeleid. Geloof me, ik ben niet rancuneus omdat ik graag een deel van het gemeentegeld naar me toe zou willen trekken. Maar ik vind wel dat je met budgetten van dien aard – als je ze dan toch uitgeeft – ook de kunstenmaker daarvoor geldelijk tegemoet moet treden. Stop er anders gewoon mee. Ik veroordeel geen enkel individu. Ieder mens had zijn redenen om daar te zijn of eender welke functie dan ook te bekleden. Maar of we (de kunstwereld) daar ook zo goed mee gediend zijn is een andere vraag.

Daarbij stel jij dat ‘ze’ mijn publiek zijn en dat we het daar van moeten hebben. Wat een gelul! Mijn publiek bestaat uit kunstliefhebbers, mensen die buiten de gevestigde orde staan. En wat je bedoeld met;”dat deze mensen ook nodig zijn om een en ander in stand te houden”  mag je me ook uitleggen.

Jouw antwoord baart mij enige zorgen, al kan het zijn dat jouw blik lichtelijk vertroebeld is door een kunstprijs die je, overigens geheel terecht wat mij betreft, onlangs heb mogen ontvangen. Dan zijn we gauw geneigd de zaken wat zonniger voor te stellen. We vinden kunst allemaal o zo belangrijk, jammer dat je daarvoor die kunstenaars weleens nodig hebt. Gelukkig doet de kunstenaar niet zo moeilijk want hij laat zich als vanzelf naar de slachtbank voeren voor een fooi en heeft daar nog begrip voor ook! Want dat is misschien nog wel het meest beangstigend: steeds meer collega’s delen de mening dat wij toch wel van geluk mogen spreken dat we zomaar eventjes hier en daar wat kunst mogen ophangen. En als je e.e.a. ter discussie stelt, wat bovendien feitelijk te toetsen valt, ben je een zeikerd. Een duivels meesterstuk. Duivels, omdat ik van mening ben dat we langzaam aan verleid worden om eenvormigheid na te streven. De toekomst zal hopelijk een ander scenario laten zien, en ik probeer daar in ieder geval aan mee te doen.

Ook liefs van Konijn  [John Konijn]

website John Konijn