Monica Maat

Lente in de KUNST en GEOMETRIE  [kunstbrief april 2023]                    

Beste mensen,   

Voor mij geldt de lente als het heerlijkste seizoen  van het jaar. Januari is nog maar net begonnen, de eigenhandig beschilderde drie koningenbeelden zijn weer teder gedag gezegd en ingepakt en op zolder opgeslagen, of reikhalzend zoek ik de lucht af naar een sprankje lentelucht.  Meestal zie ik aan een bepaald licht al ver vooruit dat de lente eraan komt, of ruik ik het of voel ik het aan mijn water. Maar dit jaar, nee ik bleef mij een grotbewoonster voelen, donker en nat in oude lucht en daarbij de toestand in de wereld in ogenschouw genomen, wordt de menselijke geest ook niet bepaald verlicht, met al het verdriet en geweld van oorlogen en rampen om ons heen. Toch kun je er van op aan dat de lente altijd weer in aantocht is, dat is tenminste een heel consequente factor tijdens ons leven. Veel kunstenaars hebben zich laten inspireren door de lente. De Avro|Tros zond vorig jaar een kunstuitzending met als thema Lente uit. Voor een gedeelte is mijn keuze daarop gebaseerd. Zoals zo vaak ontbreekt daar naar mijn gevoel een geometrische uitbeelding van. Dit nu, was voor mij aanleiding om in vervolg op mijn 'geometrisch winterpaneel' een 'geometrisch lentepaneel' te maken. Behalve mijn geometrisch 'lentewerk' toon ik ook graag wat ander vrolijk 'lentewerk' in deze brief. De meest bekende lenteschilderijen kennen we van Claude Monet en van Gogh. 

Maar... zo gepassioneerd als ik ben van de Italiaanse Renaissance begin ik toch met ‘De Lente’ van de Italiaanse schilder Botticelli uit Florence, mijn liefde voor zijn werk lijkt wel eindeloos te zijn. Ik heb er over nagedacht hoe dat komt , wanneer kent een mens zichzelf door en door, maar ik denk dat het vooral komt door mijn uitgesproken voorliefde voor elegantie.

Alweer wat langer geleden had ik een tabernakel geschilderd met een fragment uit het schilderij La Primavera [De Lente] met  het vooropgezette doel daarbij een tafel te ontwerpen en te maken. Dat is uiteindelijk een 10-potige tafel geworden die in twee helften tegenelkaar gezet kan worden. [Onderaan deze brief kunt u een foto van dit werk aanklikken.] Voor vervolg: klik op lees meer

Afbeelding boven: La Primavera van de Italiaanse kunstschilder Botticellei uit Florence. Geschilderd in heldere stijl met scherpe contouren en verfijnd geschilderde figuren die uit de klassieke mythologie komen.   

Monet en de lente: Lente [1886]  en Vincent van Gogh en de lente: bloeiende perzikbomen [1888]

            Bloeiende Perzikbomen van Vincent van Gogh [1888] Uit: Wetenschap Kunst Politiek.

              Lente van Monet [1886] Uit: Artmajeur Magazine. Olieverf op doek,  Fitzwilliam-museum, Cambridge.  

Pieter Breugel de Jonge: Lente [ca. 1630]

Afbeelding boven: Pieter Breughel de Jonge, Lente, ca. 1630. [Afbeelding van Avro] Voor degene die van tuinieren houden beginnen de handen te jeuken als de winter op zijn einde raakt. Op dit werk van Pieter Breughel de Jonge [1564-1636] wordt er druk geplant en gezaaid in de tuin. 

Een intrigerend ‘lenteschilderij’ wat mij betreft,  is dit werk van de Pieter Breughel de Jonge, niet te verwarren met Pieter Breughel de Oude, waar hij een zoon van was. De Oude is o.a. bekend van het werk: De Toren van Babel. Pieter Breugel de Jonge dus, schilderde ‘LENTE’ omstreeks 1630. Hij was minder getalenteerd dan zijn vader, daar is iedereen het wel over eens, niettemin intrigeert het schilderij mij wel. Het lijkt een boeren gehucht te zijn,  maar wat een wonderlijke tuin opeens, met z’n strakke vormgeving en omheining. Wat doet zo’n klassiek tuinontwerp waar je eerder een klassieke ‘heren-of koopmanswoning’ bij ziet, bij een boerderij in een boerengehucht met schapen? Wat is dat voor vreemde mengeling van het boerenleven en een klassieke tuinstijl?  Op de achtergrond is een kasteelachtig gebouw en verderop een kasteelachtige toren te zien, dat wel. Dat geeft veel diepte aan het schilderij, alhoewel er perspectivisch wel wat op valt aan te merken. Maar goed, horen die klassieke tuinvakken bij het landgoed van het kasteel of bij een boerengehucht als een soort slechte kopie van de tuinen van Versailles? Nee, dat kan volgens mij niet want die zijn pas later in de 18e eeuw ontworpen. Bovendien situeer ik dit tafereel ook niet direct in Frankrijk. Wat het schilderij voor mij in het bijzonder zo intrigerend maakt is dat er geplant en gezaaid wordt. Want, waar wordt er maar op een schilderij geplant en gezaaid?

De Lente door de ogen van Alma Thomas gezien met 'Cherry Blossom Symphony' uit 1968  [uitgezonden in kunstprogramma Avro|Tros in 2022]

Afbeelding boven: Alma Thomas, Cherry Blossom Symphony 1968. [Avro] Zij schilderde de Japanse kersenbloesem, maar dan op abstracte wijze. 

Alma Woodsey Thomas [1891-1978] was een Afro-Amerikaanse kunstenares en lerares die woonde en werkte  in Washington DC. Ik kende haar en haar werk niet, terwijl zij heden ten dage wordt gezien als een belangrijke Amerikaanse schilderes van de 20e eeuw. Haar levensverhaal is interessant. In deze brief geef ik een zeer beknopte weergave daarvan. Vooral bekend werd zij om de uitbundige, kleurrijke, abstracte schilderijen die ze pas maakte na haar pensionering. Alma Thomas werd namelijk pas een fulltime professionele kunstenaar nadat zij 68 jaar oud was geworden. Daarvoor werkte zij 35 jaar als docent kunst aan de Shaw Junior High School in Washington en in die tijd behoorde zij bij de jongere Afro- Amerikaanse kunstenaars die met hun werk raciaal protest uitbeelden.

”Creatieve kunst is voor alle tijden en is daarom onafhankelijk van de tijd. Het is van alle tijden, van elk land, en als we hiermee de creatieve geest in de mens bedoelen die een afbeelding of een standbeeld voortbrengt, is dat gemeenschappelijk voor de hele beschaafde wereld, onafhankelijk van leeftijd, ras en nationaliteit; de verklaring kan onbetwist blijven". Aldus Alma Thomas, 1970.   

Alma Thomas werkte in haar thuisstudio [een kleine woonkamer] waar ze haar schilderijen maakte door 'het doek op haar schoot te leggen en het tegen de bank te balanceren'. Zij maakte o.a. werk waarbij zij het werk van de Franse schilder Henri Matisse manipuleerde door de vormen te verschuiven en de kleuren te veranderen en het te noemen naar een nummer van Chubby Checker. Ze gebruikte geen plakband om de vormen in haar schilderijen te omlijnen.  Haar techniek omvatte het tekenen van vage potloodlijnen op het doek om vormen en patronen te creëren, waarna ze het inschilderde. Haar potloodlijnen zijn duidelijk zichtbaar in veel van haar voltooide stukken. Zij had een opmerkelijke kleurgebruik, waarbij haar werk resoneerde met dat van de Russisch-Franse schilder Vasily Kandinsky die geïnteresseerd was in de emotionele mogelijkheden van kleur. ’Het gebruik van kleur in mijn schilderijen is van het allergrootste belang voor mij’. Over haar kleurgebruik zei ze: ’Kleur is leven, en licht is de moeder van de kleur’.

Lente in de geometrie van monica op: ’Geometrisch Lentepaneel’ en Tafel met Tabernakel met fragment van Primavera van Sandro Botticelli

*In mijn kunstbrief van januari j.l. toonde ik een winterpaneel getiteld: IJslijnen. In vervolg daarop is nu een 'Lentepaneel', getiteld: ‘Lentelijnen’ gemaakt. Op  het paneel worden de werken Lentelijn 1 en 2 getoond in combinatie met twee kleinere werken die zijn geïnspireerd op Japanse kunst. Getoond wordt de tweede fase van een serie werken die een wand van enkele meters zal gaan vullen. Mijn streven is daarbij dat, net zoals bij het Winterpaneel, ook op het Lentepaneel, de meer figuratieve verbeeldingen harmoniëren bij de nogal strakke en puntige geometrische verbeeldingen. AANKLIKKEN: U kunt het paneel helemaal onderaan deze brief aanklikken om het werk te vergroten. 

*Ook mijn 10 potige Michelangelo-tafel met tabernakel, waarop een gedeelte van het  tafereel  'De drie Gratien', uit het werk 'La Primavera' [Lente] van de Italiaanse Kunstschilder Sandro Botticelli is geschilderd, kunt u hieronder aanklikken. De tafel bestaat uit twee losse delen die tegen elkaar geschoven worden. 

                                                                                                 Michelangelo tafel        Sandro Botticelli                Tabernakel

Tot slot een beroemd citaat van de Vlaamse dichter Jan Vercammen dat luidt: ' De schoonste dagen van de lente zijn welke wij er zelf aan toevoegen'. Dat ga ik doen!

Ik wens u veel frisse lentelucht en goede Paasdagen toe! Heel graag tot mijn volgende  nieuwsbrief.

monica maat

Contact met mij opnemen? Laat een reactie achter op mijn site. 

mm