Monica Maat

Geplaatst: 27 juli 2024

Expositie Peter Struycken en bevriende werken in Gorinchem

17 februari t/m 8 september 2024

           Gorcums Museum

Foto boven: Serie Computerwerken op de tweede etage. 

juli 2024. Deze maand heb ik het Gorcums Museum bezocht speciaal om de expositie met werken van Computerkunstenaar Peter Struycken te bezichtigen. Speciaal kan ik wel schrijven omdat ik het werk van hem begin jaren '70 heb leren kennen via mijn broer die toen stage liep bij Peter Struycken. Dat heeft mijn opvattingen en zienswijze als beginnend kunstenaar  sterk beinvloed. Ook leerde ik via de zeefdrukkerij van mijn broer veel over digitale grafiek. Niet gehinderd door technische onkunde, leerde ik er creatief mee om te gaan. Het is nu niet meer voor te stellen maar in die jaren liep mijn broer stage bij IBM en hing er nog een camera boven de structurele werken van mijn broer die er zeker 8 tot 24 uur over deed om dit op te nemen en berekeningen te maken voor digtale computerbewerkingen. 

Anno 2024 exposeert Peter Struycken in het Gorcums Museum een dwarsdoorsnede van zijn werk. De in Gorcum woonachtige kunstenaar is dit jaar 85 jaar geworden.  Na zijn eerste kennismaking met de computer voor computerstructuren is hij een bekend pionier geworden op het gebied van het gebruik van computers in de beeldende kunst. Het Museum presenteert een scala aan creaties van Struycken waaronder plottertekeningen, fotoprints en gedigitaliseerde videotapes uit de jaren zeventig. Op de tweede etage wordt een eerbetoon gebracht aan de kunstenaar  met daaromheen een presentatie van wat hij noemt 'bevriende werken'. Gedurende zijn leven heeft hij zich namelijk omringd met werken van diverse kunstenaars, waarvan hij het werk bewondert of waarmee hij bevriend is.

Detail uit bovenste foto met serie computerwerken:  P.Struycken.    POF 19 F1, 5 april 1986  [foto 6x ] Collectie Diekman/Struycken  

Details uit bovenste foto met serie computerwerken:  Interfentiepatronen  van gemoduleerde lopende golven gescheiden door gelijke tijdsinervallen werk 7    3 - juni - 82  P.S.

Bovenste foto: voorbeeld van mathematisch werk [1993] van mijzelf dat zonder hulp van een computer met de hand ontworpen, uitgerekend, getekend en ingekleurd is, zoals een computer dat zou moeten kunnen ontwerpen, uitrekenen en uitrekken in de jaren '80, alhoewel dat verschillende mensen die in die tijd digitaal en wiskundig bezig waren niet is gelukt.  

Het werk is  uitgevoerd in kleurpotlood op papier in passe partout. Dit ontwerp, met perspectivisch uitgerekte en ingekorte rechthoeken is eerst uitgetekend met behulp van verticale, horizontale en diagonale lijnen op afstanden van een halve centimeter.

Hoe werkt het?

Ik vind het lastig om op eenvoudige wijze uit te leggen hoe het werk van Peter Struycken, die al  sinds 1968 met computers in de digitale [generatieve] kunst werkt, eigenlijk gecreeërd wordt. Je kunt zeggen dat generatieve kunst een vorm van kunst is die helemaal of voor een gedeelte wordt gemaakt met hulp van een autonoom systeeem. In dit geval een autonoom computersysteem / programma. Zo'n systeem is niet menselijk en kan onafhankelijk kenmerken van een kunstwerk vaststellen die anders door de kunstenaar bepaald zouden worden. 

Computerstructuren zijn in de eerste serie ‘computer schilderijen’ van Peter Struycken acht zwart-wit schilderijen die door een computerprogramma zijn gemaakt. Struycken wilde het element van toeval integreren in zijn werk en ontdekte dat de computer het toeval op een eenduidige manier kon berekenen. Hij wilde laten zien dat door middel van wat ik maar even noem 'bestuurd toeval', een grote verscheidenheid aan afbeeldingen kon worden gerealiseerd die allemaal aan dezelfde visuele kenmerken voldeden, maar toch verschilden. 

[Meer informatie over o.a. computerkunst en Peter Struycken en het verschil tussen computerkunst en AI-kunst kunt u ook in mijn nieuwsbrief van juni 2024 lezen. Klik hiervoor op: Monica Maat - Galerie S T I J L Expositie COMPUTERKUNST OP …

     Peter Struycken. Eigen collectie Gorcums Museum 

   Peter Struycken zonder titel 1962/63 tekening collectie Diekman/Struycken 

Peter Struyken TAPW 22 - 3 december - 1988 lak op persplex. Collectie Nina en Henk van Bruggen

Kleurveranderingen en algoritmen

Kleurveranderingen in twee en drie dimensies staan in het werk van Peter Struycken dikwijls centraal. Het zijn visueel onbegrensde ruimten waarin kleuren procesmatig, met behulp van algoritmen, geordend worden en veranderen.  Het levert verrassende visuele beelden op. Struycken heeft dit concept in 1976 bedacht en er zijn hele leven mee gewerkt. In het zo intrinsiek gebruiken van algoritmen voor het maken van werk is Struycken beslist een pionier en uniek.

Peter Struycken  - Wetmatige veranderende plaatsing - 1963 , lak op hout. Collectie Diekman/Struycken      

Peter Struycken  - Computerstructuur 6  -  1970-1971  -   Lak op persplex  -  Collecie  Nina en Henk van Bruggen  

Peter Struycken - Articulatie van kleur- 1 maart 20216 - Acrylverf op doek [3x.] Courtesy: Andriesse Eyck Galerie

Rondom PS en Bevriende werken 

Eerder, hierboven bij de inleiding schrijf ik al, dat Peter Strucken zich gedurende zijn leven heeft omringd met diverse werken van kunstenaars, waarvan hij het werk bewondert of waarmee hij bevriend is. 'Bevriende werken', zo noemt hij de verzameling. Het Gorcums Musum toont een selectie van deze werken. Op verzoek van Peter Struycken is deze expositie aangevuld met algoritmisch werk van Hans Blotkamp en plottertekeningen van Floris van Manen.

Floris van Manen  -   Plottertekeningen 2016 -2023   -  Collectie Floris van Manen 

Hoos Blotkamp. Fracs 4, 1992 -20214 Print op persplex. Collectie Carel Blotkamp

mm.